चला पाल्यांना राष्ट्रीय खेळ दिवशी उत्कृष्ट खेळाडू बनविण्याचा निर्धार करुया

.

चला पाल्यांना राष्ट्रीय खेळ दिवशी उत्कृष्ट खेळाडू बनविण्याचा निर्धार करुया

चला पाल्यांना राष्ट्रीय खेळ दिवशी उत्कृष्ट खेळाडू बनविण्याचा निर्धार करुया
राष्ट्रीय क्रीडा दिन दरवर्षी 29 ऑगस्ट रोजी भारतात साजरा केला जातो . हा दिवस हॉकीच्या महान खेळाडू ध्यानचंद यांच्या जयंतीनिमित्त साजरा केला जातो . ध्यानचंद हे भारतीय हॉकीचे महानायक म्हणून ओळखले जातात .
29 ऑगस्ट 1905 रोजी उत्तर प्रदेशमध्ये जन्मलेल्या ध्यानसिंग, ‘ ‘ हॉकीचे जादूगार ‘, यांनी आपल्या कारकिर्दीची सुरुवात ब्रिटिश इंडियन आर्मीच्या रेजिमेंटल टीममधून केली होती. ध्यानसिंग रात्री हॉकीचा सराव करत असे , त्यामुळे त्याचे प्रसिद्ध नाव ‘ चांद ‘ होते , त्यांचे योगदान भारतीय क्रीडा क्षेत्राला अमूल्य आहे . त्यांच्या सन्मानार्थ हा दिवस राष्ट्रीय क्रीडा दिन म्हणून साजरा केला जातो.
त्यांचे विलक्षण कौशल्य आणि चातुर्य यामुळे भारताला 1928 , 1932 , 1936 मध्ये सलग तीन ऑलिम्पिक सुवर्णपदके जिंकण्यात मदत झाली .
ध्यानचंद यांना श्रद्धांजली वाहण्यासाठी राष्ट्रीय क्रीडा दिन साजरा केला जातो . शैक्षणिक आणि सार्वजनिक संस्थांमध्ये खेळांबद्दल जागरूकता पसरवण्यासाठी आणि एखाद्याच्या जीवनात ती कशी महत्त्वाची भूमिका बजावते यासाठी क्रीडा कार्यक्रम आयोजित केले जातात . या दिवशी , राष्ट्रपती भारताच्या राष्ट्रपती भवनात मेजर ध्यानचंद खेलरत्न पुरस्कारासह प्रमुख क्रीडा संबंधित पुरस्कार प्रदान करतात .
खेळ हा शारीरिक तंदुरुस्ती , मानसिक स्थैर्य, आणि सामाजिक सलोख्याचा एक महत्त्वपूर्ण घटक आहे . उत्तम नागरिक घडविण्याचे खेळ हे एक माध्यम आहे . राष्ट्रीय क्रीडा दिनानिमित्त , देशभरातील क्रीडा क्षेत्रातील उत्तम कामगिरी करणाऱ्या खेळाडूंना “ खेलरत्न ”,
“ अर्जुन पुरस्कार ” आणि इतर पुरस्कारांनी सन्मानित केले जाते . हे पुरस्कार त्यांच्या उत्कृष्ट कामगिरीची दखल घेण्यासाठी दिले जातात , तसेच नव्या पिढीतील खेळाडूंना प्रेरणा देण्यासाठी महत्त्वाचे ठरतात.
शाळा, महाविद्यालये आणि विविध क्रीडा संघटनांमध्ये विविध क्रीडा स्पर्धा आणि कार्यक्रमांचे आयोजन केले जाते . या माध्यमातून क्रीडाक्षेत्राला प्रोत्साहन देणे आणि युवक युवतीना खेळामध्ये सहभागी होण्यासाठी प्रेरित करणे हे उद्दिष्ट साध्य केले जाते .
आपल्या देशात जिथे क्रिकेटला खेळापेक्षा जास्त आहे , तिथे अनेक क्रिकेटपटूंना त्यामुळे प्रसिद्धी मिळाली आहे . सचिन तेंडुलकर , महेंद्रसिंग धोनी सारखे क्रिकेटपटू जगभरात नावाजलेले आहेत . त्यांना देशात खूप प्रसिद्धी आहे . मात्र क्रिकेट व्यतिरिक्त विविध संस्था वेगवेगळ्या खेळांचे आयोजन करतात . राष्ट्रकुल खेळ , फिफा विश्वचषक , आशियाई खेळ यासारख्या स्पर्धांना जगात खूप महत्त्व आहे . या स्पर्धा मोठ्या प्रमाणावर पार पाडल्या जातात . असे अनेक खेळ आहेत ज्यांना तितकेच महत्त्व आहे . या खेळांची विभागणी दोन प्रकारात आहे .

मैदानी खेळ :
नावाप्रमाणे मैदानी खेळ घराबाहेर होतात . यापैकी काही खेळ खालीलप्रमाणे आहेत .
फुटबॉल : हा खेळ मैदानावर खेळला जातो . दोन गोलपोस्ट असतात . दोन संघ हा खेळ खेळतात . संघातील खेळाडूंना विरुद्ध गोलमध्ये चेंडूवर किक मारून गोल करावा लागतो . विरुद्ध संघाला त्यांच्या गोलपोस्टचा बचाव करावा लागतो .
क्रिकेट : क्रिकेटबद्दल आपल्या सर्वांना माहिती आहे की हा एक मैदानी खेळ आहे . खेळाडू खेळपट्टीवर क्रिकेट खेळतात . यामध्ये एक संघ फलंदाजी करतो तर दुसरा गोलंदाजी आणि क्षेत्ररक्षण करतो . फक्त कोरड्या खेळपट्टीवरच क्रिकेट खेळल्या जाऊ शकतो . हा खेळ केवळ आल्हाददायक हवामानातच होऊ शकतो .
टेनिस : खेळाडू हा खेळ रॅकेटने खेळतात . या खेळात दोन किंवा चार खेळाडूच खेळू शकतात. हा खेळ टेनिस कोर्टवर होतो .
हॉकी: हॉकी हा देखील एक प्रसिद्ध खेळ आहे . आपला देश या खेळात उत्कृष्ट आहे . आमचे हॉकीपटू पुरुष असोत की महिला गटात सर्वोत्कृष्ट आहेत . खेळाडू हॉकी स्टिक आणि सिंथेटिक चेंडूने हॉकी खेळतात . हा खेळ फुटबॉलसारखाच आहे .
याशिवाय अनेक मैदानी खेळ आहेत .

इनडोअर खेळ :

इनडोअर स्पोर्ट्स सहसा मर्यादित ठिकाणी किंवा हॉलमध्ये होतात. या प्रकारच्या खेळांची काही उदाहरणे आहेत:
बुद्धिबळ : बुद्धिबळ हा मनाचा खेळ आहे . बौद्धिक कौशल्य असलेले खेळाडू हा खेळ उत्तमप्रकारे खेळतात . त्यासाठी सजग मन आणि उत्तम निर्णयक्षमता आवश्यक असते . सहभागी खेळाडू हा खेळ बुद्धिबळाच्या पटावर खेळतात . प्रत्येक खेळाडूकडे 16 सोंगट्या असतात ज्यासह त्यांना हा खेळ खेळायचा असतो .
टेबल टेनिस : खेळाडू खोलीत किंवा हॉलमध्ये टेबलावर टेबल टेनिस खेळतात . टेनिसप्रमाणेच यातही रॅकेट असतात . पण रॅकेटचा आकार लहान आणि वेगळ्या सामग्रीच्या असतात . शिवाय , खेळाचे काही नियम आहेत , त्यामुळे खेळाडूंना त्यानुसार खेळावे लागते .

बॉक्सिंग: बॉक्सिंग हा एक आव्हानात्मक खेळ आहे . आपल्या देशातील मेरी कोमसारख्या खेळाडू या खेळात प्रसिद्ध आहेत . या खेळातील तिच्या कौशल्यामुळे मेरी कोमने जगभरात खूप नाव कमावले आहे . बॉक्सिंग हा एक खेळ आहे जो बॉक्सिंग रिंगमध्ये होतो . दोन खेळाडू एकमेकांवर ठोसे मारतात जोपर्यंत एकही बाद होत नाही .
बॅडमिंटन : टेनिसप्रमाणेच फक्त दोन किंवा चार खेळाडू हे खेळू शकतात . खेळाडू हे बॅडमिंटन रॅकेटने खेळतात .
शिवाय , भारतात अनेक इतरही खेळ आहेत ज्यांना आपल्या देशात खूप महत्त्व आहे . अनेक खेळ हे ग्रामीण भागात खेळले जातात , ज्यांना राष्ट्रीय अथवा आंतरराष्ट्रीय स्तरावर स्थान नाही . तथापि शारीरिक तंदुरुस्तीसाठी आणि एकात्मता भावना वाढीस लागण्यासाठी अशा खेळाना अत्यंत महत्त्व आहे . अलीकडील काळात प्रो कबड्डी , टी ट्वेंटी अशा नवीन नावाने खेळाचे स्वरूप बदललेले आहे . शासनामार्फत क्रिडांगणे , संकुले बांधून दिली जातात , अगदी तालुका स्तरापर्यंत सुद्धा क्रीडा संकुले असल्याचे आपण बघतो . अलीकडील काळात अनेक आजारांचे प्रमाण बळावले आहे . या पार्श्वभूमीवर मैदानी खेळ खेळणे , न जमल्यास किमान जॉगिंग करणे , पोहणे या कृती आहेत , ज्यामुळे शारीरिक हालचाली होतात व अनेक आजारांना आपण दूर सारु शकतो .
बीड जिल्ह्यातही अनेक महाविद्यालये , शाळा यामधून खेळाडू नावारूपाला आलेली आहेत . आजच्या राष्ट्रीय खेळ दिवशी आपण आपल्या पाल्यांना , विद्यार्थ्यांना प्रसिद्ध खेळाडू म्हणून नावारूपाला आणण्याचा संकल्प करूया .

संकलन :
चंद्रकांत शेळके , तहसीलदार, बीड

.